بذر امید تحریم‌ها در قلب آهنی سروش
نشان تجارت - بسیاری از جنبه‌های مختلف صنعتی و تجاری ایران مثل صنعت هسته‌ای، نفت، دارو، هوا و فضا، خدمات مالی، کشتیرانی و... تحت تاثیر تحریم‌های مختلف ایالات متحده و یا اتحادیه اروپا قرار گرفتند و برای مواجهه با آن، دو راهکار پیش‌روی ایران قرار گرفت. راهکار اول، در جا ماندن صنایع و استفاده ابزاری از تحریم‌ها برای پوشاندن نقاط ضعف بود؛ اتفاقی که در صنایع خودروسازی به وفور دیده شد و روی دیگر آن نیز در نظام مالی-تجاری کشور با اسم رمز "دور زدن تحریم‌ها"، موجب کسب ثروت بادآورده برای عده‌ای گردید!
اما در سوی دیگر میدان مواجهه با تحریم، مردان و زنانی ایستاده بودند که با خودباوری و اتکا به توان داخلی موفق به شکستن سد تحریم‌ها شدند. متخصصانی که با به دست آوردن دانش فنی مورد نیاز، در عرصه‌هایی مثل هوافضا، موشکی، نانوتکنولوژی و صنعت نفت، کشور را از حضور کشور‌های خارجی بی‌نیاز کردند. حضوری که گاه با بدعهدی همراه است و گاه با تحمیل هزینه‌های چند برابری به کشور فشار مضاعف وارد می‌کند.
یکی از حوزه‌های موفق در اتکا به توانمندی داخلی از نظر نیروی انسانی و تجهیزات، صنعت نفت کشور است. رزمندگان خط مقدم جبهه مقابله با تحریم‌ها که مثل روز‌های موشک‌باران دوران دفاع مقدس، اجازه‌ی قطع تولید نفت و گاز را به دشمنان کشور ندادند.
فرصتی به نام تحریم
رئیس منطقه نفتی بهرگان واقع در استان بوشهر با اشاره به فرصت‌های به وجود آمده از دل تحریم گفت: «شدت گرفتن تحریم برای بسیاری از صنایع، مایه نا امیدی و برای سکوی سروش به عنوان فرصتی ویژه مطرح بود. این سکو همواره به دنبال زمان طلایی بود تا بتواند با تعویق در فرآیند‌های تولید، قابلیت انعطاف‌پذیری خود را افزایش دهد و تحریم‌ها این فرصت را به سروش داد.»
مهندس علیرضا قانعی با بیان اقدام مهندسی پیچیده در تغییر ساختار سکوی نفتی سروش عنوان کرد: «در طراحی اصلی سکوی سروش، مسیر‌های تولید یک طرفه بود و در صورت نیاز به تعمیرات می‌بایست کل تولید از سکو متوقف می‌شد. با کار گروهی این تیم در بخش مهندسی و اجرا، تغییراتی در سکوی سروش ایجاد شد که هم‌اکنون هر گونه تعمیرات در هر زمان و هر نقطه از این سکو، بدون دغدغه‌ی کاهش تولید انجام می‌شود. این موضوع امری بی‌نظیر است و برای افتخارآفرینی تمام تاریخ سکوی سروش کفایت می‌کند.»
خلق نقشه و ایجاد کاربری برای توربین‌های بدون استفاده
وی تعمیرات توربین‌های عظیم نفتی را یکی دیگر از دستاورد‌های مجموعه تحت مدیریتش دانست و افزود: «از توربین SGT ۵۰۰ تنها ۵ عدد در کشور موجود است که ۳ تای آن در سکوی سروش استقرار دارد. به منظور تعمیرات این توربین، تیم تعمیرات سکوی سروش به سرپرستی "مهندس سرکهکی"، جرم ۱۵ تنی سکو را به ریزترین قطعات سازه تبدیل کردند و حتی برای جابجایی آن یک خط ریل ویژه طراحی و ساخته شد. در نتیجه‌ی تلاش و پیگیری تیم متخصص تعمیرات سکوی سروش، قطعه معیوب مشخص و به صنایع داخلی سفارش ساخت آن داده شد و امروز این تجهیز مهم و گرانقیمت با قطعه ساخت داخل به خوبی در حال فعالیت است.»
این مسئول تصریح کرد: «این در حالی است که شرکت زیمنس به عنوان طراح و سازنده این توربین، برای تعمیرات آن مبالغ چند میلیون دلاری درخواست کرده بود، که این تیم با توانمندی خود و همکاری با شرکت‌های داخلی موفق به انجام آن شدند.»
رئیس منطقه نفتی بهرگان افزود: «تیم دیگری از کارکنان منطقه بهرگان موفق به خلق نقشه و ایجاد کاربری برای توربین‌هایی شدند که مدت‌ها بدون استفاده رها شده بودند و منطقه را از خرید توربین‌های جدید بی‌نیاز کردند.»
جلوگیری از خروج ارز با جایگزینی کالا و تکنولوژی ایرانی
قانعی یکی دیگر از دستاورد‌های کارکنان منطقه نفتی بهرگان در دوره تحریم‌ها را استفاده از محصولات تولید داخل در زمینه روانکاری تجهیزات دوار دانست و افزود: «یکی از نیاز‌های اصلی تجهیزات نفتی، روغن با کیفیت است. سال‌ها با مشقت فراوان، روغن‌های خارجی مورد نیاز این تجهیزات تهیه و استفاده می‌شد.»
وی تاکید کرد: «به دلیل عدم وجود جایگزین توربین‌های فعلی، حساسیت زیادی بر روی نحوه کارکرد آن‌ها وجود دارد. با بررسی‌های آزمایشگاهی و تایید کارشناسان، علیرغم مخالفت‌هایی، موفق به جایگزین کردن روغن‌های ایرانی با روغن‌های خارجی شده‌ایم. اکنون در سکوی نوروز از روغن‌های ایرانی استفاده می‌شود و این امر در مورد سکوی سروش نیز به زودی انجام خواهد شد.»
این متخصص اضافه کرد: «هر توربین در هر بار تعویض روغن، ۶ هزار لیتر روغن جدید نیاز دارد و با در نظر گرفتن قیمت ۱۳ دلاری هر لیتر روغن، از خروج سالانه صد‌ها هزار دلار ارز از کشور جلوگیری شده است. علاوه بر آن، کنترل کیفی روغن‌های ساخت کارخانجات داخلی نیز آسان‌تر است.»
رئیس منطقه نفتی بهرگان گفت: «بسیاری از تاسیسات و سازه‌های منطقه بهرگان با استفاده از تکنولوژی‌های ایرانی ساخته شده است. مثلا کارخانجات خشکی این منطقه کاملا ایرانی است و بسیاری از قطعات سکو‌ها نیز در ایران تولید شده‌اند.»
مذاکره با شرکت‌های داخلی
علیرضا قانعی بیان کرد: «ادوات «های‌تک» (دارای تکنولوژی بالا) مدت‌ها از خارج از کشور وارد می‌شدند، اما در حال حرکت به سمت جایگزینی تکنولوژی داخلی با موارد مشابه خارجی هستیم. تجربه نشان داده که می‌توانیم به قطعات ایرانی تکیه کنیم و با ارتباط مستمر و ارائه مشاوره به تولید کننده، نقایص احتمالی را نیز برطرف کنیم تا به کیفیت مطلوب برسیم.»
این کارشناس با سابقه صنعت نفت کشور توضیح داد: «تجارب قبلی همکاری با صنعتگران ایرانی این فرصت را به ما داده که برای خرید قطعات «های‌تک» نیز با شرکت‌های داخلی وارد مذاکره شویم. برخی از اقلام بسیار حساس و دارای تکنولوژی ویژه با کمتر از ۱۰ درصد از بهای نمونه مشابه خارجی آن، در داخل کشور تولید شده و عملکردی کاملا قابل رقابت با خارجی‌ها داشته‌اند.»
قانعی گفت: «این اقدامات تنها گوشه‌ای از عملکرد دو سال اخیر نیرو‌های خبره و توانمند منطقه نفتی بهرگان است و قطعاً با بررسی کتاب تجربیات این منطقه در سال‌های پیش از این نیز، اقدامات شاخص دیگری وجود دارد که قابل نشر و اطلاع‌رسانی باشد.»
برجام، دستاورد بزرگی از نظر سیاسی برای کشور محسوب می‌شد و مایه مباهات تیم سیاست خارجی دولت تدبیر و امید است، اما نتایج آن به دلیل بدعهدی‌ها و خباثت طرفین خارجی مذاکره هیچ‌گاه به ثمر ننشست.
قطعاً گشودن گره‌های تحریم، موجب ارتباط گسترده‌تر با بازار جهانی می‌شود، ولی فرصتی‌هایی که صنعتگران کشور در انتظار اقدامات سیاسیون از دست دادند با هیچ ارزی قابل جبران نیست. بدیهی است که سیاستگذاران داخلی و خارجی باید عینک امید به غرب را از چشم درآورده و با مرور کارنامه شهیدان طهرانی مقدم و فخری‌زاده یا حتی همین جوانان صنعت نفت، از تحریم به خودباوری برسند.
